- Kamil Bey. 35 yaşında. Osmanlı'nın en zengin paşalarından birinin tek çocuğu. Hayatının büyük bölümünü yurt dışında geçirmiş, önce Galatasaray Lisesi sonra Oxford'da okumuş, birkaç dil bilen, terbiyeli ve mahcup bir beyefendi. Doğruluk ve iyilik uğrunda kendini feda edecek kadar kibar bir erkek. Hayat boyu zorluk çekmemiş, para sıkıntısı yaşamamış, milletinin çoğunluğunu oluşturan sıradan insanlarla içli dışlı olmak zorunda kalmamış, sanata ve okumaya meraklı, naif bir paşazade.- Kemal Tahir'in Esir Şehir üçlemesinin ilk kitabı olan Esir Şehrin İnsanları, Kamil Bey'in Kurtuluş Savaşı'nın ilk yıllarında İstanbul'a dönüşü ile başlıyor. Dönüşünde babasının paralarının suyunu çekmiş ve kaybedilen topraklardaki arsaların kaybedilmiş olduğunu öğrenince parasızlık ile ilk kez tanışıyor.
- Eşi Nermin de Kamil Bey gibi bir paşa çocuğu. Babasının paraları kumarda tükenince Kamil ile evleniyor. Güzel, alımlı ve zarif bir kadın olmak için yetiştirilmiş Nermin Hanım memleket meselelerine kayıtsız kalıyor. Onun için önemli olan evlerinin geçiminin eskisi gibi devam etmesi ve sosyetedeki itibarlarını sürdürmek. Karısına sonuna kadar güvenen Kamil Bey, Nermin'in anlayışsızlığı ve kayıtsızlığı karşısında, kadınları gelişmiş memleketlerin gelişmelerinin kaçınılmaz olduğunu tecrübe ile anlıyor. Kızları Ayşe ise henüz altı yaşında, İspanya'da doğduğu için babası tarafından Carmen'im diye sevilen akıllı, kıpır kıpır bir kız çocuğu. Kamil Bey kızını iyi yetiştirme düşleri kuruyor ancak, bu düşü gerçekleştiremeden baba-kız ayrı düşüyorlar.
- Bu ayrılığın sebebi, Kamil Bey'in Galatasaray'dan arkadaşı İhsan ve Ahmet'in birlikte çıkardıkları, ancak İhsan hapiste olduğu için karısı Nedime'nin devraldığı "Kabadayı" gazetesinde çalışmaya başlaması. Gazete Ankara'daki kuvvetleri ve Mustafa Kemal Paşa'yı destekler yazılar yazdığı ve Nedime Hanım eşi İhsan'dan kalma gizli işleri yürüttüğü için sürekli göz altındalar. Hamile Nedime Hanım'ın memleket meseleleri uğruna erkekler arasında canını dişine katması Kamil Bey'de büyük saygı uyandırıyor. Hatta zaman zaman eşi Nermin'in de Nedime Hanım'a karakter olarak benzemesini bilinçaltında istiyor.
- Nedime Hanım'ın hasta olduğu bir gün, o zamana kadar gizli işlere karışmamış olan Kamil Bey Ankara'ya gidecek bir sandığı gemiye teslim etmeye gönüllü oluyor. Çekinerek çıktığı bu ilk görevde yakalanıyor ve Harp Mahkemesi'nde yargılanmaya başlıyor. Babasının bıraktığı nüfuz ve eşi Nermin'in eniştesinin dostları sayesinde, Nedime Hanım'ı ele vermek şartıyla serbest bırakılacağı söyleniyor. Ancak, Kamil Bey bu öneriyi tabii ki gururuna yediremiyor ve yedi yıla mahkum oluyor.
- Esir Şehrin İnsanları, Kurtuluş Savaşı'nın çok da dokunulmamış bir manzarasını açıkça önümüze seriyor. Anadolu canla başla çarpışırken, yüzyıllar boyu kapalı kalmış olan İstanbul'un Anadolu'ya ve zafere inançsızlığı, Osmanlı aydınlarının halktan kopuk tutumları, işgal devletlerinin oyunları, tüm bunların içinde her şeye yabancı ve ürkek bir erkeğin hayatının tamamıyla değişmesi çarpıcı ama yalın bir dille anlatılıyor.
- Kemal Tahir'in tiplemeleri ve kurgusu ustaca sürüklüyor okuyucuyu. Yıllar boyu başka bir isimle yazdığı Mark Hammer kitaplarının etkisiyle belki de, olaylar çok akıcı, beklenmeyen yerlerde şaşırtmacalar var ve halk dili çok iyi kullanılmış. Milletimizin özellikleri kesim kesim, meslek meslek, erkek kadın, çok başarılı bir şekilde analiz edilmiş ve birbirine bağlantılı olarak yazlımış. Cümlelerin çoğu Kemal Tahir'in hayat tecrübesi ile dolu, adeta hayat dersi veren bir ders kitabı.
- Üçlemeyi okumak, döneme dair bilgileri artırmanın yanı sıra, değişik insan tiplemelerini anlamak ve İstanbul'un karmaşıklığı ve hantallığına tanık olmak için değerli bir kaynak. Geri planda kalmış ama kaliteli yazarlarımızdan olan Kemal Tahir'i takdir etmemek elde değil, üçlemeyi şiddetle öneriyorum.
- ilhamavcisi'nın notu 9/10.
No comments:
Post a Comment